Inuit pisinnaatitaaffii pillugit festivali Maniitsumi neriulersitsillunilu iliuuseqarusulersitsivoq
Tamat Festivaliat qulequtsiullugu aaqqissuussami siullermi; qitillutillu, filmerlutillu inuillu pisinnatitaaffiisa inuunerminnut qanoq isumaqarnerannik oqaluuserinnittut, innuttaasut 300-it pallittut peqataapput.
”Immitsinnut ataqqisa. Assigiinngisitaarneq ajunngilaq.” Hinnarip nipilersuusiaani inuit pisinnaatitaaffii pillugit oqariartuutit højtaleritigut Maniitsumilu katersortarfik tamakkerlugu tusarsaapput. Kinguaariit sisamat inuit 250-it pallittut Tamat Festivaliat naggataarnersiorpaat. Katersortarfiup nerrivii issiaviilu tamakkerlugit atorneqarput. Taamaattoq arlallit nikorfaannartariaqarput. Kikkut tamarmik inip qeqqa nakkuppaat amerlasuullu mobilitik tungaanut saatissimavaat.
Kinguleriiaani arlalinni meeqqat, inuusuttut utoqqaallu katersuussimapput inuillu pisinnaatitaaffii pillugit qitillutik.
”Immikkoortitsisoqassanngilaq,” Hinnarik erinarsorpoq, qitittut isiginnaartut tungaannut tikkuariarlutik tikertik uaatippaat oqariartuut erseqqissarlugu.
Assigiinngisitsineq oqaluuserinerussavarput
Immikkoortitaannginnissamik pisinnaatitaaffeqarneq festivalimi sammineqartut ilagaat. Tamanna pisariaqarluinnarpoq, 24-inik ukiulik Sikkersoq Poulsen isumaqarpoq.
”Nipilersukkap immitsinnut paarinissaq pillugu oqariartuutaa pingaaruteqaqaaq. Facebookimi inuit inoqatitik nuanninngitsunik allaffigisarpaat. Uanga nammineq atuarfimmi pimmatigineqarnikuuvunga. Nunatsinni meeqqanit inuusuttunillu amerlasuunit tamanna misigineqartarpoq. Danskinit kalaallinik nikaginnittunit tamatsinnik imerajuttuusorinnittunit imal. uattut danskimik ataataqarnera pillugu,” Sikkersoq Poulsen oqarpoq.
Illoqarfimmi meeqqerivinni pingasuni sulisut, meeqqat erinarsuummik qitimmillu ilinniartinneqarnerat nuannaarutigaat.
”Qitik timillu oqariartuutai aqqutigalugit pisinnaatitaaffitik meeqqat ilinniarpaat. Tamanna pingaaruteqaqaaq. Killiliinissaq, kinaassutsip isummallu timi atorlugu oqaatiginissaat ilinniarpaat,” Sara Hammeken meeqqerivimmi Paarsimi aqutsisoq oqarpoq.
Festivalernermi suleqatigiissuteqarnermi (workshop), inuit pisinnaatitaaffii pillugit oqaloqatigiinnissamut apeqqutissiat atorlugit Nunat Inoqqaavisa pisinnaatitaaffiisa immikkoortitaannginnisamullu pisinnaatitaaffeqarnerup inuunerminni qanoq isumaqarnerannik oqaluuserinninnermi, efterskolimi ilinniartut peqataapput.
”Iliniartuutitta Tunumeersut arlallit assigiinngisitaaneq misigisimavaat. Amerlasuutigullu efterskolimut tikinnginnerminni aamma immikkoortitaanermik misigisareersimasarput. Oqaloqatigiinnissamut apeqqutissiat; pimmatiginnittarneq, tunuliaqutarisarlu apeqqutaatinnagu kinaassutsimik attassiinnarnissamik pisinnaatitaaffeqarneq pillugit oqaloqatigiinnissanut ammaasseqataasinnaapput.” efterskolip pisortaa Vilhelm Josefsen oqarpoq.
Nunasiaataaneq pinngitsaaliissummillu nutsertitaaneq pillugit oqaloqatigiinnerit pingaarutillit
Filmi piviusumik tunngaveqartoq Twice Colonized, Angerlarsimaffik Neriusaami najugalinnut katersortarfimmilu takutinneqarmat, nammineq kinaassuseqarsinnaatitaaneq, Danmarkip nunattalu ataatsimut oqaluttuassartaat Nunallu Inoqqaavisa pisinnaatitaaffii oqaluuserineqarput.
Adolf Lyberth Angerlarsimaffik Neriusaami najugaqartoq naapertorlugu, filmi Twice Colonized qanga pisimasunik nuanniitsunik oqaluuserisarialinnillu ukkassimmat, nunatsinni innuttaasut tamakkerlutik takusariaqarpaat.
”Filmi isiginnaarlugu nukara eqqarsaatinniippoq. 1960-ikkunni Aaju Peter-tulli Danmarkimut aallartitaavoq. Oqajuitsuuvoq, danskillu peqqinnissaqarfianni isumaat naapertorlugu, ilaqutariinnit avissaartillugu Danmarkimi ilaqutariinnut inissinneqarnissaa isumassarsiatsialaasorisimavaat. Tamanna aliasuutigaara. Uteqqinngisaannarluni Danmarkimi toquvoq,” Adolf Lyberth oqarpoq.
Tamat Festivaliat Maniitsumi nuannaalersitsisutut, neriulersitsisutut iliuuseqarusulersitsisutullu, Qeqqatta Kommuniani borgmesterip tullia Gideon Lyberthip misigaa.
”Tamat Festivaliat naammassimmat, inuit pisinnaatitaaffiisa pingaaruteqartorujussuullutik uaneralaamiittut paasivara. Najukkami politikeritut NP-iit, ICC imal. Naalaakkersuisut pisinnaatitaaffitta eqquutsinneqarnissaannik qulakkeerinissaat utaqqisariaqanngilara. Maani Maniitsumi ataqqinassusilimmik inuuneqarneq pisinnaatitaaffigaarput.”
I 2024-imi nunatsinni kommunini tallimaasuni illoqarfiit arfinillit tulleriiaallutik Tamat Festivaliat qulequtsiullugu festivalerfiussapput.
Tamat Festivaliat-nut, Nordatlantpuljen-mit aningaasaliissutinit aningaasaliiffigineqartumut tunuliaqutaasut tassaapput: Inuit Pisinnaatitaffii pillugit Siunnersuisoqatigiit (IPS) aamma Inuttut Pisinnaatitaaffinnut Institutti, suleqatigalugit NuQi Dance, Angajo Lennert-Sandgreen nunarpullu tamakkerlugu najukkani suleqatigisat.
Aningaasaliissutit Nordatlantpuljen-meersut Decemberimi 2024-imi atorunnaassapput.
Festivalimut peqataagit, illillu qitinninnik inuit attaveqatigiittarfiisigut #tamat aqqutigalugu aviteqateqatigisinnaavatsigut.